КЮН БАТАРЫНЫ АЛЛЫ БЛА НЕК ТОХТАЙДЫ?

Карачаевское сказание

Кюн бата тебресе, гузаба батыб кетмей, нени эсе да сакълагъанча, бир кесек артха туракълаб, хар ингир сайын мычыб батады. Ол алай некди?

Сатанай гитче къыз болгъан заманында огъунакъ къол ишге уста болгъанды. Асыры бек джигит болгъандан, хар кюнде ол бир сайлама кийим этгенди. Кийим тигерге андан уста нарт тиширыу болмагъанды.

Нартланы ичлеринде ат дже этерге уста да бир джаш болгъанды. Ол да хар кюнде бир ат джер этгенди.

Сатанайны джигерлигин бютеу нартла билгендиле. Кюнлени бир кюнюнде Сатанай бийче кийим эте тургъанлай, ол джаш анга келиб айтханды:

- Кел экибиз да эришейик, ким уста эсе да тигерге?

Бийче Сатанай анга айтады:

- Мен бир кюннге бир чепкен тигеме. Джаш да анга:

- Мен да хар кюнде бир ат джер этеме, - дегенди.

Экиси да эришгендиле. Экинчи кюн эртденбла, кюн къарагъанлай, экиси да ишлерин башлагъандыла. Бир-бирине ал бермей, экиси да бек кюрешгендиле. Сатанайны къолу асыры дженгил джюрюгенден, ийнеси къызъб чепкенни анда-мында къабындыргъанды, алай а ол, аны сан этмей къызыу ишлегенди.Ингирде кюн бата тебрегенинде, джаш, ат джерни несин да этиб бошадым деб, ерге къобханды. Сатанай бийче уа чепкенни аны бла тенг бошаялмагъанды. Кюн батаргъа бошаялмай къалырма деб, къоркъгъанды да, кюннге айланыб тилегенди:

-о, бизге насыбха туугъан сыйлы кюн, мени къачым ючюн бир кесекчик бир тохта.

Кюн, батыб кетмей, Сатанайны кезюне къараб, бираз тургъанды. Сатанай да, кеб мычымай,чепкенинбитдириб, юсюне кийгенди:

- Джаратамыса? - деб соруб, ары-бери джюрюб чепкенинде, джашха кергюзди. Джаш да чепкенни джаратады. Сатанайны джигерлигине сейирсиниб:

- Ма, он барамакъындан бал тамады деб быллай тиширыугъа айтхадыла, - деб, Сатанай бийчени уллу махтагъанды.

Ингир, кюн батаргъа джыйылса, терк батыб кетмей, бир кесекни тохтагъан адет андан бери чыкъгъанды, дейдиле къартла.

Текст записан Семеновой Индирой Джотдаевной от Байрамуковой Аминат Борисовны в Республике Карачаево-Черкессии г. Усть-Джегута в августе 2002 г.